فضائل امام علی در آیه مودت
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 1
متن آیه:
ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ
آیه 23 سوره شوری
ترجمه :
این است چیزی که خدا آن را به بندگانش که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، مژده می دهد. بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هیچ پاداشی جز مودّت نزدیکان را [که بنابر روایات بسیار اهل بیت ـ علیهم السلام ـ هستند] را نمی خواهم. و هر کس کار نیکی کند، بر نیکی اش می افزاییم؛ یقیناً خدا بسیار آمرزنده و عطاکننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است.
شان نزول و بیان آیه :
آیه مَوَدَّت بخشی از آیه ۲۳ سوره شوری است که پاداش رسالت پیامبر اسلام را تنها دوستی و محبت اهلبیت وی معرفی می‌کند و به‌گفته مفسران شیعه، دلالت بر فضیلت اهلبیت پیامبر(ص) دارد.
ابن منظور در لسان العرب ذیل واژه ودد ، مودت را به معنای محبت و دوست داشتن دانسته و راغب اصفهانی در مفردات الفاظ القران شدت محبت و همراهی با محبوب را نیز جزئی از معنای مودت دانسته است. همچنین ابن منظور در بالا ذیل واژه قرب، قربی را به معنای نزدیکان نسبی و خویشاوندان بیان کرده است. فیروزآبادی میز در جلد اول از القاموس المحیط همین نظر را دارد.
بنابر روایاتی که مفسران شیعه و سنی ذکر کرده‌اند، آیه مودت زمانی نازل شد که گروهی از انصار به رسول خدا(ص) گفتند که می‌تواند در صورت نیاز از اموال آنان استفاده کند، و پیامبر آیه مذکور را قرائت کرد: «بگو در ازای رسالتم مزدی از شما نمی‌خواهم، مگر دوستیِ خویشاوندانم».
عالمان شیعه و برخی از اهل‌سنت به‌استناد روایاتی گفته‌اند که منظور از خویشان و «القربی» در این آیه، اهلبیت پیامبر(ص)، یعنی حضرت علی(ع)، فاطمه(س) و یازده امام از نسل آنها هستند. با این حال نظراتی دیگر از سوی اهل‌سنت در تفسیر کلمه «القربی» بیان شده است. به‌گفته علامه طباطبایی، فلسفه سفارش پیامبر به محبت و مودت اهلبیت(ع)، ارجاع مردم به آنان برای آگاهی از معانی و تفسیر قرآن و دین بوده است.
علامه حلی در نهج الحق این آیه از جمله دلایل امامت حضرت علی (ع) بیان می کند.
مفسران شیعه مانند ابوحمزه ثمالی در تفسیر القران الکریم، طبرسی در جلد نهم مجمع البیان، حویزی در جلد چهارم تفسیر نور الثقلین؛ همچنین مفسران اهل سنت مانند آلوسی در جلد سیزدهم روح المعانی و دروزه در جلد چهارم التفسیر الحدیث همگی از ابن عباس نقل کرده اند هنگامی که پیامبر(ص) وارد مدینه شد و پایههای اسلام محکم گردید، انصار گفتند: ما خدمت رسول خدا(ص) می‌رسیم و عرض می‌کنیم: اگر مشکلات مالی پیدا شد این اموال ما بدون هیچ قید و شرطی در اختیار تو باشد. هنگامی که این سخن را خدمتش عرض کردند، این آیه نازل شد: «بگو در ازای رسالتم مزدی از شما نمی‌خواهم، مگر دوستی با خویشاوندانم.» پیامبر(ص) آیه را تلاوت کرد و فرمود: نزدیکان مرا بعد از من دوست بدارید. آنها هم با خوشحالی و رضایت از محضرش بیرون آمدند.
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 2
تفسیر فرات کوفی، جلد نهم مجمع البیان طبرسی، جلد چهارم نورالثقلین حویزی و بسیاری دیگر از منابع شیعه منظور از «القربی» در آیه مودت، اهل بیت پیامبر(ص)، یعنی حضرت علی(ع) و فاطمه(س) و یازده امام از نسل آنها هستند و طبق این تفسیر، مراد از «المَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی»، دوست داشتن اهلبیت رسول خدا(ص) است. فضل ابن حسن طبرسی در تفسیر مجمع البیان آورده که روایات متواتر نقل شده از طریق شیعه و سنی درباره وجوب محبت اهل بیت این تفسیر را تایید می کند.
علمای اهل تسنن در تفسیر مصادیق «قربی» اختلاف نظر دارند. در جلد دوم از شواهد التنزیل حاکم حسکانی که از محدثان قرن پنجم است هفت روایت نقل شده که مراد از «قربی» حضرات علی(ع)، فاطمه زهرا(س) و حسنین(ع) هستند. اما زمخشری در جلد چهارم از تفسر الکشاف آن را به معنای قرابت و خویشاوندی دانسته نه خویشاوند و خویشاوندان. به این بیان خداوند به پیامبر دستور می‌دهد که از قریش بخواهد اگر ایمان نمی‌آورند، حداقل به‌دلیل قرابت و خویشاوندی، با پیامبر دشمنی نکنند. طبری در جلد بیست و پنجم جامع البیان این مطلب را نوشته است. آلوسی در جلد سیزدهم از روح المعانی نظر دیگری را نیز آوده که مراد از «قربی» جناب آمنه مادر مکرمه پیامبر می باشد. همچنین وی بیان داشته که برخی معتقدند مراد از مودت به قربی، دوستی مسلمانان با خویشان خودشان است؛ یعنی صلۀ رحم.
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 3
در البرهان فی التفسیر القران از محمد بن یعقوب کلینى بعد از سه واسطه از اسماعیل بن عبدالخالق نقل شده که گفت: از امام صادق علیه‌السلام شنیدم که از ابوجعفر الاحول سؤال فرمود که مردم بصره درباره این آیه چه مى گویند؟
ابوجعفر گفت: قربانت گردم، مى گویند: این آیه براى خویشاوندان پیامبر نازل شده است. فرمود: دروغ مى گویند، این آیه درباره ما به خصوص یعنى اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله امام على و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین اصحاب کساء علیهم‌السلام نازل گردیده است.
در تفسیر القران ابوحمزه ثمالی و مجمع البیان طبرسی آمده : سعید بن جبیر از عبدالله بن عباس نقل کند که هنگامى که پیامبر به مدینه وارد شد و دین اسلام به استحکام و محکمى خود رسید. انصار گفتند: نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله می‌رویم و به او مى گوئیم که اموال ما در اختیار او خواهد بود. هر قدر بخواهد مى تواند بدون هیچ رنج و زحمتى از اموال ما برگیرد لذا نزد پیامبر آمدند و درخواست خویش را معروض داشتند و آیه 23 نازل گردید و پیامبر پس از نزول آن را براى انصار قرائت کرد و فرمود: از شما مزد رسالت و نبوت جز دوستى اقربا و اهل بیت من نمی‌خواهم.
منافقین گفتند: محمد می‌خواهد ما را مطیع و ذلیل خویشاوندان و اقرباى خود بنماید سپس آیه 24 نازل گردید وقتى آیه مزبور را شنیدند به گریه افتادند و از گفتار خویش ابراز ندامت و پشیمانى نمودند سپس آیه 25 نازل گردید.
سدى گوید: مراد از اقتراف حسنه و انجام کار نیک در آیه مودت و دوستى آل محمد است.
شیخ طوسی در آمالی آورده امام حسن مجتبى علیه‌السلام در خطبه اى که ایراد کرد، چنین فرمود: منظور خداوند از اقتراف حسنه و کار نیک انجام دادن در آیه «قُلْ لاأَسْئَلُکمْ عَلَیهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى وَ مَنْ یقْتَرِفْ حَسَنَةً» مودت و دوستى ما است. همچنین در مقاتل الطالبین علی ابن حسین ابن محمد اصفهانی نقل شده امام حسن علیه‌السلام بعد از شهادت پدر بزرگوارش خطبه اى ایراد کرد و فرمود: اى گروه مردم، کسانى که مرا مى شناسند، شناخته اند و کسانى که مرا نمى شناسند به آنها مى گویم من حسن فرزند رسول خدایم که نذیر و ترساننده بود و مردم را به سوى خداوند می‌خواند من فرزند آن چراغ فروزان نبوت و از اهل بیتى هستم که آیه تطهیر «إِنَّما یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ» درباره او نازل شده و نیز فرزند کسى هستم که مودت و دوستى شما بر اهل بیت او واجب و لازم گردید و منظور خداوند از آیه «وَ مَنْ یقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً» مودت و دوستى ما اهل بیت است.
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 4
در مسند احمد ابن حنبل امده که سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کند وقتى که آیه 23 نازل شد. گفتند: یا رسول اللّه اقربا و خویشاوندان شما چه کسانى هستند که مودت و دوستى آنها بر ما واجب گردیده است. فرمود: على و فاطمه و حسن و حسین؛ و در صحیح بخاری جزء ششم و صحیح مسلم جزء پنجم هم از سعید ابن جبیر و ابن عباس روایت شده که منظور از قربى در آیه آل محمّد مى باشند. در تفسیر روض الجنان از ابن عباس این گونه نقل شده است که سبب نزول آیه 23 چنین بوده چون پیامبر در مدینه مالى نداشت و احتیاج وى به مال زیاد بود. انصار گفتند: این مرد از خویشاوندان ما است و در این شهر غریب است و خدا ما را بدست او هدایت بخشیده است و گاهى او را حقوقى پیش آید و او را چنان وسعتى در مال نیست که به آن قیام کند، بهتر است. براى او مالى جمع کنیم، رفتند و به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفتند: سپس این آیه نازل گردید و نیز گویند که اهل مکه گفتند: این محمد براى اداى رسالت و نبوت خویش مزدى طمع دارد سپس این آیه نازل شد چنان که قتاده گوید و این بهتر است زیرا سوره شورى مکى است. تفسیر طبرانی اضافه می کند که عبدالله بن عباس گوید: وقتى که آیه «قُلْ لاأَسْئَلُکمْ عَلَیهِ أَجْراً» نازل شد، عده اى از مردم گفتند: محمد می‌خواهد درباره اهل بیت خود به مردم سفارش کند و به یارى آنها برخیزد سپس آیه 24 به همین سبب نازل شد و در قبال این خیال که مى گفتند: محمد می‌خواهد مردم به اهل بیت وى رغبت حاصل کنند.
خداوند فرمود: اگر شما مى گوئید، پیامبر بر خدا دروغ بسته است خیال باطلى است سپس آیه 25 نازل شد فهمیدند که پیامبر از روى وحى گفته و از خود نگفته است لذا ترسیدند و پشیمان شدند و نزد پیامبر آمدند و توبه کردند و بدست و پاى رسول خدا صلی الله علیه و آله افتادند و ایمان تازه کردند.
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 5
محسن قرائتی در جلد هشتم از تفسیر نور آورده : با نگاهى به قرآن مى‌بينيم كه شعار تمام انبيا اين بود كه ما جز از پروردگارمان پاداشى نمى‌خواهيم. در سوره شعراء از آيه 109 تا آيه 127، سخن حضرت نوح، هود، صالح، لوط و شعيب عليهم السلام و در سوره سبأ آيه 47، سخن پيامبر اسلام چنين است: مزد و پاداش من تنها بر خداوند است. «إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ». البتّه شكى نيست كه مراد انبيا اين بود كه ما پاداش مادى نمى‌خواهيم، ولى اطاعت كردن و هدايت شدن شما را مى‌خواهيم، زيرا همه آنان پس از آنكه در سوره شعراء درخواست مزد را منتفى دانستند، به مردم سفارش تقوا و اطاعت از خداوند مى‌كردند. «فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ». پس انبيا پاداش مادى نمى‌خواهند، ولى مزد معنوى و هدايت مردم را خواهانند كه اين مزد در واقع به نفع خود مردم است.
مزد رسالت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله چيست؟ پيامبر اسلام نيز از مردم درخواست مزد مادى نداشت، ولى چندين مرتبه از طرف خداوند با كلمه «قُلْ» مأمور شد تا مزد معنوى را كه به نفع خود مردم است، از مردم تقاضا كند. «قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ». اين مزد معنوى نيز در دو تعبير آمده است. يك بار مى‌فرمايد: من هيچ مزدى نمى‌خواهم جز آنكه هر كه خواست راه خدا را انتخاب كند، «إِلَّا مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا» و يك بار در آيه مورد بحث كه مى‌فرمايد: «لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى» بنابراين مزد رسالت دو چيز است: يكى انتخاب راه خدا و ديگرى مودّت قربى. جالب آنكه در هر دو تعبير كلمه «إِلَّا» مطرح شده است، يعنى مزد من تنها همين مورد است. با كمى تأمل مى‌فهميم كه بايد راه خدا و مودّت اهل بيت يكى باشد، زيرا اگر دو تا باشد، تناقض است. از طرفى مودّت با دو چيز ملازم است: يكى شناخت و معرفت، زيرا تا انسان كسى را نشناسد نمى‌تواند به او عشق بورزد. دوم اطاعت، زيرا مودّت بدون اطاعت نوعى تظاهر و رياكارى و دروغ و تملّق است. پس كسانى كه دستورات خود را از غير اهل بيت پيامبر عليهم السلام مى‌گيرند، راه خدا را پيش نگرفته‌اند. اين از ديدگاه قرآن.
فخر رازى در تفسير خود آورده است: همين كه آيه مودّت نازل شد از پيامبر اكرم پرسيدند:
قربى چه كسانى هستند كه مودّت آنها بر ما واجب است؟
حضرت فرمودند: علىّ و فاطمه و فرزندانش، سپس اضافه مى‌كند كه حضرت فرمودند:
«فاطمة بضعة منى يؤذينى ما يؤذيها» فاطمه پاره تن من است هر كس او را اذيّت كند مرا اذيّت كرده و كيفر كسانى كه رسول خدا را اذيّت كنند، در قرآن چنين آمده است. «إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهِيناً»
در حديث مى‌خوانيم كه امام حسن عليه السلام در ذيل جمله‌ى «وَ مَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيها حُسْناً» فرمود: «اقتراف الحسنة مودتنا اهل البيت» كسب نيكى، مودّت ما اهل بيت است.
در واقع به زعم و نظر محسن قرائتی که با بسیاری از علمای شیعه مطابقت دارد بواسطه مودت که محبت ِ همراه با اطاعت است، تنها هم وزن رسالت جهت جبران و مزد زحمت رسالت، امتداد امامت بوده و این از فضائل امیر المومنین(ع) در کلام الله است که این آیه در شان ایشان و ائمه معصومین(ع) نازل شده است.
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 6
حسینی شاه عبدالعظیمی در جلد یازدهم تفسیر اثنی عشری به نقل کافی از امام صادق(ع) نقل کرده بعد از رجوع حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله از حجة الوداع به مدينه، انصار خدمت حضرت عرض كردند: اى رسول خدا بدرستى كه خداوند بسيار نيكوئى فرمود به ما از تشريف آوردن شما و از ورود شما فرج داد بر دوستان ما و سرنگون نمود دشمنان ما را، و از حال به بعد بسيار بر شما وارد شوند و مال زياد نداريد تا بتوانيد از عهده مخارج آنان برآئيد، پس دشمنان بر شما شماتت كنند، آيا ميل داريد ثلث مال خود را به شما تمليك نمائيم تا بتوانيد عطا نمائيد به آنانكه از مكه مى‌آيند؟ حضرت جواب نفرمود، انتظار وحى داشت، جبرئيل نازل، آيه شريفه آورد. وی از کواشی در تفسیر تبصره به نقل از ضحاک و عکرمه از پیامبر روایت کرده من براى ارشاد شما بسوى حق و حقيقت مزدى نخواهم مگر آنكه حفظ نمائيد مقام مرا در اقارب من، يعنى براى خاطر من احترام نمائيد، و آنها حضرت على و فاطمه و حسن و حسين و اولاد ايشانند.
بخارى و مسلم در «صحيح» خود، امام ثعلبى در «تفسير»، امام احمد حنبل در «مسند»، طبرانى در «معجم الكبير»، سليمان بلخى حنفى در باب 32 «ينابيع الموده» از ابن ابى حاتم و حاكم و وسيط و واحدى، و «حلية الاولياء» حافظ ابو نعيم اصفهانى، و «فرائد» حموينى، ابن حجر مكى در ذيل آيه 14 «صواعق» از احمد، محمد بن طلحه شافعى در صفحه 8 «مطالب السئوال»، طبرى در «تفسير»، واحدى در «اسباب النزول»، ابن مغازلى شافعى در «مناقب»، محب الدين طبرى در «رياض»، مؤمن شبلنجى در «نور الابصار»، زمخشرى در «تفسير»، سيوطى در «در المنثور»، ابن عساكر در «تاريخ»، علامه سمهودى در «تاريخ المدينه»، فاضل نيشابورى در «تفسير»، قاضى بيضاوى در «تفسير»، امام فخر در «تفسير كبير»، سيد ابى بكر شهاب الدين علوى در صفحه 22 تا صفحه 23 باب اول «رشفة الصادى من بحر فضايل نبى الهادى» از «تفسير بغوى» و ثعلبى و سيره ملا و مناقب احمد و كبير واسط طبرانى و سدى؛ شيخ عبد اللّه بن محمدبن عامر شيراوى شافعى در صفحه 5 كتاب «الاتحاف» از حاكم و طبرانى و احمد؛ جلال الدين سيوطى در احياء الميت از تفاسير ابن منذر و ابن ابى حاتم و ابن مردويه و معجم الكبير طبرانى. ابن ابى حاتم و حاكم عموم اكابر علماى عامه از ابن عباس «حبر امت» و ديگران نقل نموده كه: وقتى آيه «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى» نازل شد، جمعى از اصحاب عرض كردند يا رسول اللّه نزديكان شما كيانند كه خدا واجب فرموده مودت و دوستى آنها را بر ما؟ فرمود: ايشان حضرت على و فاطمه و حسن و حسين و پسران ايشان هستند عليهم السّلام
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 7
در جلد بیست و سوم، چهل و سوم از بحار الانوار، جلد دوم از الارشاد، جلد چهارم از المناقب و همچنین در نور الثقلین از امام حسن مجتبی نقل شده است ما از همان خانواده‌ای هستیم که محبّت و مودّت آنها بر هر مسلمانی به صریح این آیه واجب شده: قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْموَدَّةَ فِی الْقُرْبی وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً. اقتراف حسنهْ؛ مودّت ما اهل بیت است».
در تفسیر فرات کوفی و همچنین با کمی تفاوت لفظی در جلد بیست و سوم بحار الانوار به نقل از محمد ابن مسلم از امام باقر روایت شده است که فرمودند خداوند هرگز هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر اینکه به قومش گفت: قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْموَدَّةَ فِی الْقُرْبی». سپس فرمود: «آیا ندیدهای شخص را که مردی دوست دارد، ولی خویشاوندانش را دوست ندارد و در دلش بر ضد او چیزی است. خداوند دوست داشت که در دل پیامبر چیزی ضد امّتش نباشد، اگر انجام دادند که واجبی را انجام دادند و اگر ترک کردند، واجبی را ترک کردند». درباره‌ی آیه: وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً پرسیدم. فرمود: «آن تسلیم در برابر ما و راستگویی درباره‌ی ما است و اینکه بر ما دروغ نبندد. در همین دواز ابن عباس نقل شده که در زمان نزول آیه از رسول الله پرسیده شد این خویشاوندان چه کسانی هستند که ما مأمور به محبّت آنها هستیم». فرمود: «علی (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) و فرزندانش (علیهم السلام). در جلد اول کافی نیز نقل شده است از امام باقر که خویشاوندان در آیه مزبور ما اهل بیت هستیم. این روایت در جلد اول المحاسن، جلد بیست و سوم بحارالانوار، نورالثقلین و تفسیر البرهان نیز امده است.
استناد این آیه بر اهل بیت تا حدی بوده که به نقل از ابومسروق امام صادق مخالفین این امر را به مباهله دعوت کرده است. در جلد دوم کافی، جلد نود و دوه بحارالانوار و در تفسیر البرهان از ابومسروق نقل شده به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «ما با مردم صحبت می‌کنیم و در هنگام بحث و مجادله به آیه: اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را!. (نساء/۵۹)، استناد می‌کنیم. آنها می‌گویند: «این آیه درباره‌ی فرماندهان سریه‌ها [جنگ‌هایی که پیامبر (صلی الله علیه و آله) در آنها حضور نداشت] نازل شده است. ما در مقابل آنها به آیه: سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او. (مائده/۵۵). استناد می‌کنیم. امّا آنها ادّعا می‌کنند که درباره‌ی عموم مؤمنین نازل شده است. ما در مجادله به آیه: قُل لا أَسْأَلکُمْ عَلیهِ أَجْرًا إِلا المَودَّةَ فِی القُرْبَی، استناد می‌کنیم. آنها می‌گویند: «این آیه درباره‌ی خویشاوندان مسلمانان نازل شده است». ابومسروق می‌گوید، «امثال چنین مطالبی را که محلّ بحث و مجادله بود، به‌طور کامل برای ایشان ذکر کردم». آن حضرت (علیه السلام) به من فرمود: «حال که چنین است، پس آنها را به مباهله دعوت کن».
فضائل امام علی در آیه مودت
قسمت 8
در تفسیر البرهان از امام حسین نقل شده آن خویشاوندانی که خداوند دستور داده است تا نسبت به آنها صله‌ی رحم شود و حقّ آنها را بزرگ داشته و خیر و نیکی را در آن قرار داده است، خویشاوندی ما اهل بیت است که خداوند حقّ ما را بر هر مسلمانی واجب گردانده است. این روایت را مجلسی در جلد بیست و سوم بحارالانوار نیز نقل کرده است. وی همچنین از حکیم بن خبیر نقل می کند از امام زین العابدین (علیه السلام) درباره آیه قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا المَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی پرسیدم. فرمود: «آن خویشاوندانی ما اهل بیت نسبت به محمّد (صلی الله علیه و آله) است». در همان جا از عباد بن عبدالله بن حکیم نقل شده خدمت امام صادق (علیه السلام) بودم، مردی از این آیه: قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْموَدَّةَ فِی الْقُرْبی سؤال کرد. فرمود: «ما عقیده داریم که همان خویشاوندی بین ما و آنها است و قریش مدّعی هستند که خویشاوندی آنها با پیغمبر (صلی الله علیه و آله) است؛ مگر حرف قریش می‌تواند صحیح باشد با اینکه خداوند وعده داده به او که تو را از شرّ قریش نگه می‌دارم». مشابه این روایت در همین جا و ضمنا در جلد هشتم کافی کلینی از اسماعیل بن عبدالخالق نقل شده که امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اهل بصره درباره‌ی آیه: قُل لا أَسْأَلکُمْ عَلیهِ أَجْرًا إِلا المَودَّةَ فِی القُرْبَی، چه می‌گویند»؟ گفتم: «فدایت شوم! آنها می‌گویند: این آیه درباره‌ی خویشاوندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شده است». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «دروغ می‌گویند. این آیه فقط درباره‌ی اهل بیت یعنی اصحاب کساء امام علی (علیه السلام)، حضرت فاطمه (سلام الله علیها)، امام حسن و امام حسین (علیها السلام) نازل شده است».
روایت متفاوتی نیز در نورالثقلین و تفسیر البرهان از امام صادق نقل شده است که به نقل از ابن صدقه، امام صادق (علیه السلام) از پدرانش بر ما حدیث کرد؛ زمانی‌که آیه: قُل لا أَسْأَلکُمْ عَلیهِ أَجْرًا إِلا المَودَّةَ فِی القُرْبَی، بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد، در میان مردم برخاست و فرمود: «ای مردم! خداوند برای من بر شما حقّی را واجب گردانده است. آیا بدان عمل می‌کنید»؟ احدی به ایشان پاسخ مثبت نداد. آن حضرت (صلی الله علیه و آله) از میان ایشان رفت. فردای همان‌روز آن حضرت (صلی الله علیه و آله) دوباره در میان آنها برخاست و سؤال خویش را تکرار کرد. هیچ‌کس به ایشان پاسخی نداد. روز سوّم نیز درخواست خویش را تکرار نمود. امّا احدی سخنی نگفت. آن حضرت (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای مردم! این امر، پرداخت طلا، نقره، غذا یا نوشیدنی نیست». آنها گفتند: «حال که چنین است بگو». رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند آیه: قُل لا أَسْأَلکُمْ عَلیهِ أَجْرًا إِلا المَودَّةَ فِی القُرْبَی را بر من نازل کرده است». آنها گفتند: «آری! بدان عمل می‌کنیم». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «به خدا قسم! از میان آنها جز هفت نفر کسی بدان عمل نکرد. آن هفت نفر عبارت بودند از؛ سلمان فارسی، ابوذر، عمّار، مقدادبن‌اسود کندی، جابربن‌عبدالله انصاری ، یکی از خادمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به نام ثبیت و زیدبن‌ارقم». این روایت نیز در جلد بیست و سوم بحار الانوار مجلسی نقل شده است.
در جلد اول شواهد التنزیل، جلد بیست و سوم بحار الانوار و همچنین در تاویل الایات الظاهره از ابوامامه باهلی نقل شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند انبیاء (علیهم السلام) را از درخت‌های مختلف آفرید، من و علی (علیه السلام) را از یک درخت آفرید من ریشه‌ی آن درخت و علی (علیه السلام) شاخه‌ی آن است و حسن و حسین (علیها السلام) میوه‌ی آن و پیروان ما برگ‌های درختند هرکه چنگ به یک شاخه از آن درخت بزند نجات می‌یابد و هرکه توجّه ننماید گمراه است اگر بنده‌ای خدا را بین صفا و مروه سه هزار سال پرستش کند به‌طور کلّی همچون مشکی خالی شود امّا درک محبّت ما را ننماید خداوند او را به‌صورت در آتش می‌اندازد. بعد این آیه را تلاوت کرد: قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا المَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی.
