فضائل امام زمان در سوره نور

فضائل امام زمان در سوره نور

فضائل امام زمان در سوره نور و دلالت ارتباط آیات قران با مهدویت

(قسمت اول)

متن:

وَعَدَ اللهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني لا يُشْرِكُونَ بي شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ

ترجمه:

خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند وعده داده است كه به‌يقين، خلافت روى زمين را به آنان خواهد داد، همان‌گونه كه به پيشينيان آن‌ها خلافت بخشيد؛ و دين و آيينى را كه براى آنان پسنديده، بر ايشان پابرجا و ريشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنيّت و آرامش مبدّل مى‌كند، [به‌گونه‌اى] كه فقط مرا مى‌پرستند و چيزى را همتاى من قرار نخواهند داد. و كسانى كه پس از آن كافر شوند، آن‌ها همان فاسقانند.

آیه 55  سوره نور

در جلد اول اصول کافی کلینی هم از عبدالله بن سنان که از امام صادق درباره این آیه پرسید و ایشان فرمودند مراد از این آیه ائمّه هستند و از ابن عباس نقل کرده قَالَ نَزَلَتْ فِی آلِ مُحَمَّدٍ  یعنی این آیه درباره آل محمد نازل شده است.

در بحار الانوار جلد پنجاه و یکم روایتی از صفوان نقل کرده :

عَن صَفوان لَمَّا طَلَبَ الْمَنْصُورُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ تَوَضَّأَ وَ صَلَّی رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ سَجَدَ سَجْدَه الشُّکْرِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّکَ وَعَدْتَنَا عَلَی لِسَانِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ (وَ وَعْدُکَ الْحَقُّ أَنَّکَ تُبَدِّلُنَا مِنْ بَعْدِ خَوْفِنَا أَمْناً اللَّهُمَّ فَأَنْجِزْ لَنَا مَا وَعَدْتَنَا إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ قَالَ قُلْتُ لَهُ یَا سَیِّدِی فَأَیْنَ وَعْدُ اللَّهِ لَکُمْ فَقَالَ (قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ … .

از صفوان روایت است: هنگامی‌که منصور خلیفه عباسی امام صادق را خواست، حضرت وضو گرفت و دو رکعت نماز گزارد سپس سجده‌ی شکر نمود و فرمود: «پروردگارا توسّط پیغمبرت محمّد (به ما اهل بیت وعده‌ی پیروزی دادی که ما را از هرگونه هراسی ایمنی بخشی. پروردگارا؛ آنچه به ما وعده کرده‌ای به ما موهبت کن، چه می‌دانیم که وعده‌ات خلاف‌پذیر نیست (آل عمران/۱۹۴) عرض‌کردم: «آقا! وعده‌ی خداوند کدام است که به شما داده است»؟ فرمود: «این آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ…»

در الغیبه نعمانی از ابی بصیر نقل است که از امام صادق درباره این آیه پرسید و ایشان فرمودند قَالَ الْقَائِمُ (وَ أَصْحَابُهُ یعنی این آیه درباره حضرت قائم و یاران وی نازل شده است.

فضائل امام زمان در سوره نور

(قسمت دوم)

فضائل امام زمان در سوره نور و دلالت ارتباط آیات قران با مهدویت
متن:
وَعَدَ اللهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني لا يُشْرِكُونَ بي شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ
ترجمه:
خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند وعده داده است كه به‌يقين، خلافت روى زمين را به آنان خواهد داد، همان‌گونه كه به پيشينيان آن‌ها خلافت بخشيد؛ و دين و آيينى را كه براى آنان پسنديده، بر ايشان پابرجا و ريشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنيّت و آرامش مبدّل مى‌كند، [به‌گونه‌اى] كه فقط مرا مى‌پرستند و چيزى را همتاى من قرار نخواهند داد. و كسانى كه پس از آن كافر شوند، آن‌ها همان فاسقانند.

فضائل امام زمان در سوره نور

آیه 55 سوره نور
در منتخب الانوار المضیئه از سدیر سیرفی نقل شده است:
سَدِیرٍ السَّیْرَفِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ الْمُفَضَّلُ‌بْنُ‌عُمَرَ وَ أَبُوبَصِیرٍ وَ أَبَانُ‌بْنُ‌تَغْلِبَ عَلَی مَوْلَانَا أَبِی‌عَبْدِ اللَّه… قال: إِنَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَ أَدَارَ فِی الْقَائِمِ مِنَّا ثَلَاثَه أَدَارَهَا فِی ثَلَاثَه مِنَ الرُّسُل قَدَّرَ مَوْلِدَهُ بِقَدَرِ مُوسَی وَ قَدَّرَ غَیْبَتَهُ بِقَدَرِ غَیْبَه عِیسَی وَ قَدَّرَ إِبْطَاءَهُ بِقَدَرِ إِبْطَاءِ نُوحٍ وَ جَعَلَ لَهُ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ عُمُرَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ الْخَضِرِ دَلِیلًا عَلَی عُمُرِهِ فَقُلْنَا لَهُ اکْشِفْ لَنَا یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وُجُوهَ هَذِهِ الْمَعَانِی قَالَ … وَ أَمَّا إِبْطَاءُ نُوحٍ فَإِنَّهُ لَمَّا اسْتَنْزَلَتِ الْعُقُوبَه عَلَی قَوْمِهِ مِنَ السَّمَاءِ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الرُّوحَ الْأَمِینَ جَبْرَئِیلَ مَعَهُ سَبْعُ نَوَیَاتٍ فَقَالَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ لَکَ إِنَّ هَؤُلَاءِ خَلَائِقِی وَ عِبَادِی وَ لَسْتُ أُبِیدُهُمْ بِصَاعِقَه مِنْ صَوَاعِقِی إِلَّا بَعْدَ تَأْکِیدِ الدَّعْوَه وَ إِلْزَامِ الْحُجَّه فَعَاوِدِ اجْتِهَادَکَ فِی الدَّعْوَه لِقَوْمِکَ فَإِنِّی مُثِیبُکَ عَلَیْهِ وَ اغْرِسْ هَذَا النَّوَی فَإِنَّ لَکَ فِی نَبَاتِهَا وَ بُلُوغِهَا وَ أَطْرَافِهَا وَ إِدْرَاکِهَا {إِذَا أَثْمَرَتْ} الْفَرَجَ وَ الْخَلَاصَ فَبَشِّرْ بِذَلِکَ مَنْ تَبِعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَلَمَّا نَبَتَتِ الْأَشْجَارُ وَ تَأَزَّرَتْ وَ تَسَوَّقَتْ وَ أَغْصَنَتْ وَ أَثْمَرَتْ وَ زَهَا الثَّمَرُ عَلَیْهَا بَعْدَ زَمَانٍ طَوِیلٍ اسْتَنْجَزَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْعِدَه فَأَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَغْرِسَ مِنْ نَوَی تِلْکَ الْأَشْجَارِ وَ یُعَاوِدَ الصَّبْرَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ یُؤَکِّدَ الْحُجَّه عَلَی قَوْمِهِ فَأَخْبَرَ بِذَلِکَ الطَّوَائِفَ الَّتِی آمَنَتْ فَارْتَدَّ مِنْهُمْ ثَلَاثُمِائَه رَجُلٍ وَ قَالُوا لَوْ کَانَ مَا یَدَّعِیهِ نُوحٌ حَقّاً لَمَا وَقَعَ فِی وَعْدِ رَبِّهِ خُلْفٌ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَزَلْ یُوعِدُهُ وَ یَأْمُرُهُ عِنْدَ کُلِّ مَرَّه أَنْ یَغْرِسَهَا تَارَه بَعْدَ أُخْرَی إِلَی أَنْ غَرَسَهَا سَبْعَ مَرَّات فَمَا زَالَتْ تِلْکَ الطَّوَائِفُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ تَرْتَدُّ مِنْهُمْ طَائِفَه بَعْدَ طَائِفَه إِلَی أَنْ عَادَ إِلَی نَیِّفٍ وَ سَبْعِینَ رَجُلًا فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ ذَلِکَ إِلَیْهِ وَ قَالَ یَا نُوحُ الْآنَ أَسْفَرَ الصُّبْحُ عَنِ اللَّیْلِ لِعَیْنِکَ حِینَ صَرَّحَ الْحَقُّ عَنْ مَحْضِهِ وَ صَفَا الْأَمْرُ وَ الْإِیمَانُ مِنَ الْکَدَرِ بِارْتِدَادِ کُلِّ مَنْ کَانَتْ طِینَتُهُ خَبِیثَه فَلَوْ أَنِّی أَهْلَکْتُ الْکُفَّارَ وَ أَبْقَیْتُ مَنِ ارْتَدَّ مِنَ الطَّوَائِفِ الَّتِی کَانَتْ آمَنَتْ بِکَ لَمَا کُنْتُ صَدَّقْتُ وَعْدِیَ السَّابِقَ لِلْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ أَخْلَصُوا التَّوْحِیدَ مِنْ قَوْمِکَ وَ اعْتَصَمُوا بِحَبْلِ نُبُوَّتِکَ بِأَنِّی أَسْتَخْلِفُهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ أُمَکِّنُ لَهُمْ دِینَهُمْ وَ أُبَدِّلُ خَوْفَهُمْ بِالْأَمْنِ لِکَیْ تَخْلُصَ الْعِبَادَه لِی بِذَهَابِ الشِّرْکِ مِنْ قُلُوبِهِمْ وَ کَیْفَ یَکُونُ الِاسْتِخْلَافُ وَ التَّمَکُّنُ وَ بَدَلُ الْخَوْفِ بِالْأَمْنِ مِنِّی لَهُمْ مَا کُنْتُ أَعْلَمُ مِنْ ضَعْفِ یَقِینِ الَّذِینَ ارْتَدُّوا لِخُبْثِ طِینَتِهِمْ وَ سُوءِ سَرَائِرِهِمُ الَّتِی کَانَتْ نَتَائِجَ النِّفَاقِ وَ سُنُوخِ الضَّلَالَه فَلَوْ أَنَّهُمْ تَنَسَّمُوا مِنَ الْمُلْکِ الَّذِی أُوتِیَ الْمُؤْمِنِینَ وَقْتَ الِاسْتِخْلَافِ إِذَا أَهْلَکْتُ أَعْدَاءَهُم لَنَشَقُوا رَوَائِحَ صَفَائِهِ لَاسْتَحْکَمَتْ مَرَائِرُ نِفَاقِهِمْ وَ تَأَبَّدَتْ حِبَالُ ضَلَالَه قُلُوبِهِمْ وَ لَکَاشَفُوا إِخْوَانَهُمْ بِالْعَدَاوَه وَ حَارَبُوهُمْ عَلَی طَلَبِ الرِّئَاسَه وَ التَّفَرُّدِ بِالْأَمْرِ وَ النَّهْیِ وَ کَیْفَ یَکُونُ التَّمْکِینُ فِی الدِّینِ وَ انْتِشَارُ الْأَمْرِ فِی الْمُؤْمِنِینَ مَعَ إِثَارَه الْفِتَنِ وَ إِیقَاعِ الْحُرُوبِ کَلَّا فَاصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنا وَ وَحْیِنا قَالَ الصَّادِقُ وَ کَذَلِکَ الْقَائِمُ فَإِنَّهُ یَمْتَدُّ أَیَّامُ غَیْبَتِهِ لِیُصَرِّحَ الْحَقُّ عَنْ مَحْضِهِ وَ یُصَفَّی الْإِیمَانُ مِنَ الْکَدَرِ بِارْتِدَادِ کُلِّ مَنْ کَانَتْ طِینَتُهُ خَبِیثَه مِنَ الشِّیعَه الَّذِینَ یُخْشَی عَلَیْهِمُ النِّفَاقُ إِذَا أَحَسُّوا بِالاسْتِخْلَافِ وَ التَّمْکِینِ وَ الْأَمْنِ الْمُنْتَشِرِ فِی عَهْدِ الْقَائِمِ قَالَ الْمُفَضَّلُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَإِنَّ النَّوَاصِبَ یَزْعُمُونَ أَنَّ آیَه التَّمْکِینِ وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً نَزَلَتْ فِی أَبِی‌بَکْرٍ وَ عُمَرَ وَ عُثْمَانَ وَ عَلِیٍّ فَقَالَ لَا هَدَی اللَّهُ قُلُوبَ النَّوَاصِبِ مَتَی کَانَ الَّذِی ارْتَضَی اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مُتَمَکِّناً بِانْتِشَارِ الْأَمْنِ فِی الْأُمَّه وَ ذَهَابِ الْخَوْفِ مِنْ قُلُوبِهَا وَ ارْتِفَاعِ الشَّکِّ مِنْ صُدُورِهَا فِی عَهْدِ وَاحِدٍ مِنْ هَؤُلَاءِ وَ فِی عَهْدِ عَلِیٍّ مَعَ ارْتِدَاد الْمُسْلِمِینَ وَ الْفِتَنِ الَّتِی کَانَتْ تَثُورُ فِی قُلُوبِهِمْ وَ الْحُرُوبِ الَّتِی کَانَتْ تَنْشَبُ بَیْنَ الْکُفَّارِ وَ بَیْنَهُم.
سدیر سیرفی گوید: من و مفضّل و ابوبصیر و ابان خدمت امام صادق رسیدیم … ایشان فرمود: «خداوند متعال سه چیز را که در مورد پیغمبران عملی ساخت، در خصوص قائم ما نیز عملی می‌سازد: ولادت او را مانند ولادت موسی و غیبتش را چون غیبت عیسی و طول عمرش را به سان طول عمر نوح مقدّر فرموده، و سپس طول عمر بنده‌ی صالح خدا، خضر پیغمبر را دلیل طول عمر آن حضرت قرار داده است. عرض کردیم: «ای پسر رسول خدا علل این معانی را که فرمودی برای ما شرح بده». فرمود: «… طول عمر نوح چنین بود که چون از خداوند خواست تا بر قومش عذاب فرو فرستد، جبرئیل هفت دانه هسته نزد وی آورد و گفت: «ای پیغمبر خدا پروردگار می‌فرماید: این‌ها مخلوق و بندگان من هستند آن‌ها را با صاعقه هلاک نمی‌گردانم مگر بعد از تأکید دعوت و الزام حجّت بر آن‌ها. پس دوباره قوم را به خداپرستی دعوت کن که در مقابل آن به تو ثواب خواهیم داد. این هسته‌ها را کشت کن موقعی که روییدند و به حدّ کمال رسیدند و بارور شدند هنگام نزول رحمت الهی فرا رسد و از شر قوم آسوده خواهی شد، و مؤمنین را به این خبر مژده ده». چون درخت‌ها رویید و شاخ و برگ درآورد و باردار شد و بعد از مدّتی چنان که می‌باید ثمر داد، نوح از خداوند درخواست نمود که طبق وعده او را از شرّ قوم خلاصی دهد، ولی خداوند دوباره دستور داد که از هسته‌ی آن درخت‌ها بکارد و صبر پیشه گیرد و سعی کند و حجّت را بر قوم مؤکّد بدارد. نوح حکم جدید را به اطّلاع کسانی که به وی ایمان آورده بودند رسانید و سیصد تن از آن‌ها از وی برگشتند و گفتند اگر دعوت نوح حق بود نمی‌باید خدایش خلف وعده کند. سپس خداوند متعال هفت‌بار پی‌درپی او را مأمور کشت تخم آن درخت نمود و هربار گروهی از مؤمنین از وی رو بر می‌تافتند تا اینکه پیروان او مردّد شدند و به هفتاد و چند مرد تقلیل یافتند. آنگاه خداوند به وی وحی فرستاد که نقاب شب ظلمانی از چهره صبح نورانی در پیش رویت برداشته شد. زیرا حق آشکار گشت و نور ایمان از زنگار ارتداد کسانی که دارای سرشت پلید بودند پاک گردید. اگر من کفّار را نابود کنم، ولی کسانی را که به تو ایمان آورده بودند و بعد از تو روی برتافتند و مرتّد گشتند باقی گذارم، به وعده‌ی خود عمل نکرده‌ام، وعده‌ای که به مؤمنین سابق قومت که در ایمان به یگانگی خدا اخلاص ورزیده و به ریسمان پیغمبریت چنگ زده‌اند، دادم که آن‌ها را در روی زمین جای دهم و در دین ثابت بدارم و ترس آن‌ها را تبدیل به امن کنم، تا شک از لوح دلشان برطرف شود و مرا با اخلاص، پرستش کنند چطور ممکن بود کسانی را که مرتّد شدند در زمین جای دهم و دینشان را ثابت نگهدارم و ترسشان را تبدیل به امن کنم؟! درصورتی‌که می‌دانم که ایمانی ضعیف و سرشتی پلید و باطنی بد دارند؟. اگر در موقع نابودساختن دشمنان، که می‌خواستم مؤمنین را در زمین جای دهم، آن طایفه مرتّد به وی خلافت را که به مؤمنین داده شده، استشمام می‌کردند، در نفاق و گمراهی راسخ‌تر می‌گشتند و با برادران خود به دشمنی بر می‌خواستند و به خاطر ریاست با آن‌ها می‌جنگیدند، بنابراین با این فتنه‌ها و جنگ‌ها با برادران چطور ممکن است تمکین از دین و انتشار ایمان در میان مؤمنین جمع شود؟ پس با امداد و وحی ما کشتی را بساز»! سپس امام صادق (فرمود: «قائم ما (هم غیبتش طولانی می‌گردد تا آنکه حق آشکار گردد، و نور ایمان از زنگار ارتداد شیعیانی که دارای سرشت پلید هستند پاک شود به‌طوری که اگر آن‌ها احساس کنند در ایام ظهور مهدی مؤمنین با اخلاص از عزّت و ثبات ایمان و امنیت آن زمان بهره‌مند خواهند بود، به‌واسطه‌ی نفاقی که دارند، به وحشت می‌افتند». مفضّل می‌گوید: «عرض کردم: ای پسر رسول خدا ناصبی‌ها می‌پندارند که این آیه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً درباره‌ی ابوبکر و عمر و عثمان و علی نازل شده است». فرمود: «خداوند دل‌های ناصبی‌ها را هدایت نکند. چه وقت دینی را که خدا و رسول پسندیده‌اند، از انتشار امن میان امّت و رفع ترس از دل‌ها و برطرف‌ساختن شک از سینه‌های آن‌ها، در زمان یکی از این سه نفر و در خلافت ظاهری امیرالمؤمنین که مسلمین مرتّد گشتند و فتنه‌ها و جنگ‌هایی که میان آن‌ها و کفّار واقع شد، برخوردار بود»؟