فضائل امام زمان (آیه 148 بقره)
فضائل امام زمان (آیه 148 بقره) و دلالت ارتباط آیات قران با مهدویت
قسمت اول
متن:
لِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللهُ جَميعاً إِنَّ أللهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ
ترجمه:
هر امّتى قبله‌اى دارد كه خداوند آن را تعيين كرده است؛ [و به جاى گفتگو درباره‌ی قبله،] در نيكي‌ها و اعمال خير، بر يكديگر سبقت جوييد. هر‌جا باشيد، خداوند همه‌ی شما را [در روز رستاخيز] حاضر مى‌كند؛ زيرا او بر هر چيزى تواناست.
آیه 148 سوره بقره
طبرسی در تفسیر مجمع البیان نزول این آیه را در مدینه می داند. ابن بابويه بعد از شش واسطه از ابوخالد كابلى و او از امام سجاد زين‌العابدين عليه‌السلام روايت كند: كه درباره سيصد و سيزده مرد از مفقودين اهل بدر نازل گرديده است و نيز ابن بابويه بعد از هفت واسطه از مفضل بن عمر و او از امام جعفرصادق عليه‌السلام نقل نمايد كه درباره اصحاب مهدى موعود عليه‌السلام است.
چنان كه محمد بن يعقوب كلينى از على بن ابراهيم او از پدرش بعد از چهار واسطه از امام جعفرصادق علیه‌السلام روايت كند كه آيه «سْتَبِقُواالْخَيْراتِ أَيْنَ ما تَكُونُوايَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً» درباره اصحاب قائم آل محمّد است كه سيصد و اندى نفر مى باشند كه در ساعت واحده معينه بعد از ظهور وى در يكجا جمع گردند.
حسینی شاه عبدالعظیمی در تفسیر اثنی عشری به نقل از تفسیر برهان از ائمه معصومین و به خصوص امام صادق احادیثی نقل می کند که مراد اصحاب حضرت قائم عجل اللّه فرجه هستند كه از اطراف زمين خدمت آن حضرت جمع شوند
همچنین کافی از امام صادق نقل کرده که فرمود: قول خدا فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ، مراد از خيرات ولايت باشد؛ و آيه أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً اصحاب حضرت قائم را گويد كه سيصد و سيزده نفرند، قسم به خدا آنها جماعتى هستند شمرده شده، قسم به خدا جمع شوند در يك ساعت نزد آن حضرت.
فضائل امام زمان (آیه 148 بقره)
قسمت دوم
دلالت ارتباط آیات قران با مهدویت
متن:
لِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللهُ جَميعاً إِنَّ أللهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ
ترجمه:
هر امّتى قبله‌اى دارد كه خداوند آن را تعيين كرده است؛ [و به جاى گفتگو درباره‌ی قبله،] در نيكي‌ها و اعمال خير، بر يكديگر سبقت جوييد. هر‌جا باشيد، خداوند همه‌ی شما را [در روز رستاخيز] حاضر مى‌كند؛ زيرا او بر هر چيزى تواناست.
آیه 148 سوره بقره
ثقفی تهرانی در روان جاوید بیان دیکری در این خصوص دارد. او آورده از براى هر قومى قبله و ملت و شريعتى است كه خداوند روى ظاهر و باطن يعنى صورت و قلب آنها را متوجه بآن فرموده چنانچه در اسلام امر بتوجه به كعبه شده است پس نبايد مسلمانان تزلزلى از اين باب در خاطر راه دهند بلكه بايد شاكر باشند كه مستقل در قبله و شريعت شده‌اند و دين آنها ناسخ اديان سابقه گشته پس بايد سبقت گيرند بر يكديگر در كليه كارهاى خوب كه بهتر از همه نماز است و بايد بدانند كه هر جا باشند و هر عمل خيرى كه از آنها صادر شود و بميرند خداوند آنها و اعمالشان را در روز قيامت جمع ميفرمايد و هر كس را بپاداش خود ميرساند چون خدا بر هر امرى قادر است اين مفاد ظاهر آيه است ولى در اخبار اهل بيت عليهم السلام باصحاب امام زمان (ع) در وقت ظهور تفسير شده است كه آنها را خداوند جمع‌آورى ميفرمايد و در مجمع و عياشى از حضرت رضا (ع) نقل نموده كه وقتى قيام نمايد قائم ما خداوند جمع مينمايد جميع شيعيان ما را از جميع بلاد و در اكمال الدين و عياشى از حضرت صادق (ع) نقل نموده كه همانا اين آيه نازل شده است در اصحاب قائم (ع) و ايشان شبانه از بسترهايشان برميخيزند و صبح در مكه حاضرند و بعضى هم روز با ابر حركت ميكنند ما آنها را باسم و رسم و حسب و نسب ميشناسيم.
دلالت ارتباط آیات قران با مهدویت
قسمت سوم
متن:
لِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللهُ جَميعاً إِنَّ أللهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ
ترجمه:
هر امّتى قبله‌اى دارد كه خداوند آن را تعيين كرده است؛ [و به جاى گفتگو درباره‌ی قبله،] در نيكي‌ها و اعمال خير، بر يكديگر سبقت جوييد. هر‌جا باشيد، خداوند همه‌ی شما را [در روز رستاخيز] حاضر مى‌كند؛ زيرا او بر هر چيزى تواناست.
آیه 148 سوره بقره
در تفسیر اطیب البیان از سید عبدالحسین طیب در خصوص این آیه آمده أَين‌َ ما تَكُونُوا يَأت‌ِ بِكُمُ اللّه‌ُ جَمِيعاً ظاهر آيه اشاره به جمع نمودن مردم در روز قيامت است که يوم الجمع ميباشد ولي در اخبار بسيار از ائمه اطهار آمده اينکه جمله به جمع نمودن اصحاب خاص حضرت مهدي از اطراف زمين براي قيام با آن حضرت تفسير شده است، چنان که از تفسير عياشي از حضرت صادق عليه السّلام روايت شده که فرمود :
« نزلت هذه الاية في اصحاب القائم و انّهم المفتقدون من فرشهم ليلا فيصبحون بمكّة و بعضهم يسير في السحاب نهارا نعرف اسمه و اسم ابيه و حليته و نسبه» قَالَ فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ أَیُّهُمْ أَعْظَمُ إِیمَاناً؟ قَالَ: الَّذِی یَسِیرُ فِی السَّحَابِ نَهَاراً.
امام صادق (علیه السلام) این آیه درباره‌ی یاران گمنام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نازل شده است خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً آنها هنگام شب از روی فرش خانه‌ی خود ناپدید می‌شوند و صبح را در مکّه خواهندبود؛ بعضی از آنها [نیز در آن روز] روی ابرها حرکت می‌کنند و همگان، نام پدر و حسب و نسب آنان را می‌دانند. عرض کردم: «کدام یک از از این دو دسته از لحاظ ایمان برتر هستند»؟ فرمود: «آنها که در هنگام روز، روی ابرها حرکت می‌کنند». این روایت را مجلسی در جلد پنجاه و دوم از بحار الانوار و صدوق در جلد دوم از کمال الدین نیز نقل کرده اند.
البته می دانیم که معني با عموم لفظ و كثرت مصاديق آن منافاتي ندارد.
و در بعض اخبار است که مراد جمع شدن همه شيعيان حضور حضرت مهدي است چنانچه از تفسير عياشي و طبرسی در مجمع البيان از حضرت رضا عليه السّلام روايت كرده که فرمود:
((ذلک و اللّه ان لو قام قائمنا يجمع اللّه جميع شيعتنا من جميع البلدان، ان‌ّ اللّه علي کل شي‌ء قدير
به خداوند سوگند وقتی قیام قائم ما واقع گردد خداوند تمامی شیعیان ما از اقصا نقاط جهان گرد می آورد که همانا خداوند بر هر کار تواناست.))
تفسير الصافي مجلد اول و در تفسير برهان، دوازده خبر از ائمه (ع) در اين مورد روايت نموده و در منتخب الاثر متجاوز از بيست خبر روايت كرده است.
فضائل امام زمان (آیه 148 بقره)
قسمت چهارم
دلالت ارتباط آیات قران با مهدویت
متن:
لِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللهُ جَميعاً إِنَّ أللهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ
ترجمه:
هر امّتى قبله‌اى دارد كه خداوند آن را تعيين كرده است؛ [و به جاى گفتگو درباره‌ی قبله،] در نيكي‌ها و اعمال خير، بر يكديگر سبقت جوييد. هر‌جا باشيد، خداوند همه‌ی شما را [در روز رستاخيز] حاضر مى‌كند؛ زيرا او بر هر چيزى تواناست.
آیه 148 سوره بقره
در جلد پنجاه و یکم از بحار الانوار، جلد دوم از کمال الدین صدوق، کفایه الاثر، منخب الانوار المضییه و تفسیر نور الثقلین حضرت عبدالعظیم (علیه السلام) از امام جواد (علیه السلام) نقل فرموده‌اند: به تعداد مسمانان در جنگ بدر که سیصد و سیزده نفر بودند؛ پیرامون او (امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) اجتماع خواهندکرد و این آیه‌ی شریفه هم به همین جریان ناظر است: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ هرگاه این جماعت [که از اهل اخلاص هستند] برای وی فراهم آمد و ده‌هزار جنگجو در زیر پرچمی گرد آمدند، خداوند امر او را آشکار کرده و به او اجازه خروج می‌دهد. همچنین نعمانی در الغیبه از امام صادق نقل می کند که این آیه درباره‌ی قائم‌آل‌محمّد (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یاران او نازل شده که بدون وعده‌ی قبلی در یکجا جمع می‌گردند. عیاشی نیز در تفسیر خود ذیل این آیه از امام باقر نقل می کند که به خدا قسم سیصد و سیزده نفر که پنجاه زن نیز در میان آنهاست مانند قطعه‌های ابر در فصل پاییز [که پاره‌پاره و کوچکند و به هم متّصل می‌شوند]، در مکّه‌ی معظّمه و بدون قرار قبلی، جمع می‌شوند که گروهی از آنها همراه گروه دیگری از آنان می‌آیند؛ چنانکه خداوند می‌فرماید: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ در آن هنگام، مردی از خاندان پیامبر (می‌گوید: «این شهر (مکّه) مردمی ستمگر دارد». سپس امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)و آن سیصدوسیزده نفر که در بین رکن و مقام با مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیعت کردند، از شهر مکّه خارج می‌شوند. در جلد پنجاه و دوم بحار الانوار ابی سمیه نقل کرده از امام کاظم در خصوص تاویل این آیه پرسیدم، فرمودند : به خدا قسم! اگر قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ما ظهورکند، خداوند شیعیان ما را از تمام شهرها به دور وی گرد می‌آورد. شیخ طوسی در الغیبه این روایت ره با کمی تغییر آورده است. وی از امام صادق نقل می کند که مردم همواره [از جهت ایمان] کم می‌شوند تا اینکه نامی از خداوند خوانده‌نشود. پس چون وضعیّت بدان گونه شود، مانند آنکه ملکه‌ی زنبوران عسل نیش بزند [و آشوبی در بین زنبوران ایجاد کند، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ظهور می‌کند] و خداوند قومی را پیرامون امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) برمی‌انگیزد که همچون تکّه‌های ابرهای پراکنده‌ی پاییز دور هم جمع می‌شوند. سوگند به خدا! من حقیقتاً نام، قبیله و رئیس آنها را می‌شناسم؛ حال آنکه ایشان قومی بودند که خداوند از قبیله‌ی آنها آن‌گونه که اراده کرد یک مرد، دو مرد تا نه مرد را [به سمت مکّه] جابه‌جا می‌کند، پس از افق، سیصدوسیزده نفر به تعداد بدریّون [می‌آیند در حالی‌که تعدادشان] کامل شده و این سخن الهی است: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیر ٌو به این ترتیب خداوند آن مرد را (یار امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)) در حالی‌که نشسته و دست و پای خود را جمع کرده است، در همان حالت [و به سرعت] به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌رساند.
عبدالأعلی حلبی از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده است: سوگند به خدا! که این سخن علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است که فرمود: «[یار امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) [هنگام ظهور امام (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و برای رسیدن به محضر ایشان] از بسترش ناپدید می‌گردد [و به نزد حضرت می‌رود] و این سخن پروردگار است. فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمیعاً یاران حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سیصدو اندی نفرند». به خدا سوگند! ایشان همان امّت معیّنی هستند که خداوند درباره‌ی آنها در کتابش ذکر کرده است: و اگر مجازات را تا زمان محدودی از آنها به تأخیر اندازیم. (هود/۸) [آنها] ظرف یک ساعت به مانند ابرهای باران‌زای فصل پاییز جمع می‌شوند.
