غربت قرآن :
هر چیز باید در جایگاه اصلی خود قرار گیرد تا بتواند نقش خود را ایفا نماید و گر نه در غربت است. قرآن نیز مانند هر امر دیگری اگر نقش واقعی و جایگاه اصیل و اثرگذار خود را در جامعه نداشته باشد، دچار غربت شده و کارکرد خود را از دست میدهد هرچند در ظاهر مورد توجه عموم مردم باشد.
قرآن به عنوان مهمترین کتاب آسمانی که منشور علمی مسلمانان است، اگر تنها در حد قرائت و تلاوت به آن توجه شود یا حتی از این نظر هم مورد بی توجهی قرار گیرد و غبار نسیان بر آن بنشیند، چنین قرآنی مهجور و غریب است و طبق روایات، قرآن در قیامت از شما شکایت می کند.
امیر المومنین (ع) در حکمت 369 چنین زمانهء غربتی را برای اسلام و قرآن یپش بینی کرده و فرموده اند :
دورانی بر مردم خواهد آمد که در میان آنان از قرآن جز رسم و نوشته اي و از اسلام جز نامی باقی نخواهد ماند. در آن روزگار، مساجدشان از نظر ساختمان آباد است اما از نظر هدایت، ویران!
براي غربت اسلام و قرآن چه شاهدي گویاتر از اینکه مردم به معماري باشکوه معابد بپردازند ولی نمازخوان تربیت نکنند! مصلّاها زیاد شود، ولی مصلّی ها کم! جلسات قرآنی و برنامه هاي ترتیل و تلاوت گسترش یابد ولی فرهنگ دینی در عمل و جامعه ضعیف شود؟ شور قرآنی زیاد دیده شود ولی شعور قرآنی کمیاب باشد؟
امام در خطبه 17 از دست مردمی که جاهلانه زندگی می کنند و با ضلالت می میرند، به درگاه خداوند شکایت می کند و آن جماعت را چنین ترسیم می نماید:
در میان آنان کالایی کسادتر و بی رونق تر از قرآن نیست آن گاه که به شایستگی (و همراه با عمل) تلاوت شود و هیچ کالایی بارونق تر و گران تر از قرآن نیست، آن گاه که از جایگاه هاي خود تحریف شود.
یعنی فرهنگ ناب و تعهدآفرین قرآن چندان مورد توجه و اقبال نیست، اما اگر مفاهیم انحرافی براي قرآن طرح شود، یا به ترویج ظاهري آن بسنده شود، بسیار هم پرمشتري و پرطرفدار است. آیا این چیزي جز غربت و مهجوریت قرآن است؟
غربت قرآن:
امیرالمومنین (ع) در خطبه 147 خبر از آینده اي غربت بار براي قرآن و ارزشهاي دینی می دهد و می فرماید:
به زودي پس از من زمانی بر شما خواهد آمد که در آن دوران، چیزي پنهان تر از حق و آشکارتر از باطل نخواهد بود و چیزي بیشتر از دروغ بستن بر خدا و رسولش نخواهد بود و نزد مردم آن زمان، هیچ بازار کالایی کسادتر از قرآن نخواهد بود، وقتی که تلاوت راستین شود و چیزي رایج تر و پرمشتري تر از آن نخواهد بود، وقتی که دچار تحریف از جایگاهش شود و در شهرها و آبادي ها چیزي ناشناخته تر از معروف و چیزی شناخته شده تر از منکر نخواهد بود. قرآن دانان، آن را به کناري می افکنند و قرآن شناسان آن را به فراموشی می سپارند و اهل قرآن، مطرود و منزوي اند.
امیرمؤمنان (ع) در حکمت 228 از کسانی که قرآن می خوانند و می میرند و به دوزخ می روند، به عنوانِ مسخره کنندگان قرآن یاد کرده است. این نیز نوعی غربت قرآن است که تنها لقلقۀ زبان برخی باشد و بخوانند ولی عملشان برخلاف قرآن و رهنمودهاي وحی باشد. غربت قرآن در میان قرآنیان!
ایشان در نامه 47 وصیت می کنند که مبادا دیگران در عمل به قرآن از شما سبقت بگیرند. این یک راه براي درآوردن قرآن از غربت در میان مسلمانان است.
و در خطبه 86 مردم را به پاسداري از قرآن و احکام آن فرامیخواند که راه دیگري براي به صحنه آوردن قرآن و مهجوریت زدایی از آیات خداست:
اي مردم، خداي را، خداي را، در آنچه نگهداري از احکام کتابش را به شما سپرده است.
