خطبه بیست و یکم نهج البلاغه
خلاصه خطبه بیست و یکم نهج البلاغه:
- بیان ماهیت دنیا و ناپایداری آن: توصیف فریبندگی دنیا و زودگذر بودن لذتهای آن و تحذیر انسان ها از دل بستن به دنیا
- تشویق به تقوا و دوراندیشی: اهمیت رعایت تقوا و پرهیز از گناه را بهعنوان راهی برای رسیدن به رستگاری
- ذکر حقایق مرگ و آخرت: تأکید بر حتمیت مرگ، نابودی دنیا، و ضرورت آمادگی برای آخرت
- دعوت به عمل صالح: تشویق مسلمانان به انجام اعمال نیک و اجتناب از کارهای ناپسند
- نکوهش دنیاپرستی و پیروی از هواهای نفسانی: نکوهش آنانکه که در پی دنیاطلبی و هواپرستی هستند و گوشزد عواقب آن
زمان خطبه:
در سال های اولیه خلافت مابین 36 تا 40 هجری قمری آنگاه که دنیاطلبی در میان مسلمانان در حال گسترش بود
مخاطبان خطبه :
عموم مسلمانان به خصوص آنان که به دنیاپرستی و غفلت از آخرت گرایش داشتند
اهداف خطبه:
این خطبه بازتابی از نگرانی امام علی (ع) درباره انحراف جامعه اسلامی از ارزشهای الهی و اخلاقی بود. وی این خطبه را برای بیدار کردن اذهان مسلمانان نسبت به ماهیت فریبنده دنیا و خطرات دنیاطلبی ایراد کرد. هدف ایشان هدف از بیان این خطبه، هدایت مسلمانان به سمت تقوا، دوری از گناهان، و آمادگی برای مرگ و آخرت بود. با انتقاد از دنیاپرستی و با یادآوری مرگ و آخرت، مسلمانان را به اندیشیدن در مورد هدف زندگی و انجام اعمال صالح تشویق می کردند. امیر المومنین (ع) به دنبال تقویت معنویت و اصلاح روحیه مردم بود تا از آسیبهای اجتماعی و اخلاقی ناشی از دنیاطلبی جلوگیری کند.
جملات منتخب:
- دنیا همانند سایهای است که بهزودی زوال میپذیرد؛ به جای آن آخرتی است که پایدار خواهد بود
- آگاه باشید، این دنیا خانهای فریبنده است؛ هر چه از آن بگیرید، بار شما خواهد شد
- مرگ در کمین شماست، و آنچه را که اندوختهاید، برای دیگران باقی خواهد ماند
- به تقوا چنگ زنید که تنها راه نجات شما در این دنیا و آخرت است
- از دلبستن به دنیا پرهیز کنید، که همانند آبی شور است؛ هر چه بیشتر بنوشید، تشنهتر خواهید شد
