ادبیات فارسی در مورد آیه 183 و 184 سوره بقره

ادبیات فارسی در مورد آیه 183 و 184 سوره بقره:

در این آیات به یکی از اعمال عبادی مشترک مسلمانان یعنی روزه داری پرداخته است. روزه از اعمال عبادی مشترک در بین بسیاری از ادیان جهان است. روزه یکی از شیوه های معالجه در سراسر طبیعت است که حیوانات و گیاهان به صورت غریزی از آن بهره می برند. در یک سطح وسیعتر می تواند آن را غیر از خوردن و آشامیدن به وسیله ای برای اصلاح بسیاری از مشکلات فردی واجتماعی به کرا گرفت ماننده روزه در سخن گفتن و روزه در اندیشه های باطل و .. مانند آنچه مولانا در مثنوی معنوی آورده :

احتما کن احتما زاندیشه ها

زآنکه شیرانند اندر بیشه ها

احتماها بر دواها سرور است

زآنکه خاریدن فزونی گر است

البته روزه در معنای محدود پرهیز از خوردن و آشامیدن در پزشکی جهان امروز مقام ویژه ای دارد و کتاب های بسیاری درباره آن نوشته شده که یکی از بهترین آنها با عنوان

Fasting the royal way to healing یعنی روزه راه شاهانه شفا

در مقدمه این کتاب امده : مقصود از روزه این روزه هایی که عموما در میان ملت های مسلمان گرفته می شود نیست. زیرا آنها به این توجه ندارند که یکی از هدف های مهم روزه کم کردن حجم غذای مصرفی است در حالی که اغلب دیده می شود که درماه رمضان مصرف مواد غذایی بین مسلمانان بالا می رود.

مولانا ماه صیام را به لشکر جرّار و چابکی تشبیه کرده که بر نفس و لشکریان او حمله می آورد :

آمد شهر صیام سنجق سلطان رسید

دست بدار از طعام مائده جان رسید

جان ز قطعیت برست، دست طبیعت ببست

قلب ضلالت شکست، لشکر ایمان رسید

لشکر و العادیات دست به یغما نهاد

ز آتش و الموریات نفس به افغان رسید

روزه چو قربان ماست زندگی جان ماست

تن همه قربان کنیم جان چو به مهمان رسید

شیخ اجل سعدی علی الرحمه کارکرد دیگری از روزه را بیان داشته :

مسلم کسی را بود روزه داشت

که درمانده ای را دهد نان چاشت

وگر نه چه لازم که سیعی بری

ز خود بازگیری و هم خود خوری

خورنده کخ خیرش بآید ز دست

به از صائم الدهر دنیاپرست

و صد البته عرفا نگریسته اند که اندرون از طعام خالی باید با طعام و شراب معنوی پر گردد و مائده های آسمانی جای مائده های زمینی را برگیرند؛ آنچنان که در دیوان کبیر شمس می خوانیم :

خیال دوست بیاورد سوی من جامی

که گیرد باده خاص و ز خاص و عام مترس

بگفتمش مه روزه است و روز ، گفت خموش

که نشکند می جان روزه صیام، مترس

به حقّ حلقه رندان که باده می نوشند

به پیش خلق هویدا میان روز صیام

هزار شیشه شکستند و روزه شان نشکست

از آنک شیشه گر عشق ساخته است آن جام

در این دسته بندی تمام تفاسیر قرآن با تفسیر شاعران ایرانی آمده است.